Bankowość z pełną rezerwą

Niech będzie jasne: nie po to wykazuję słabe punkty systemu rezerw częściowych, by przekonywać do rezygnacji z niego; nie mówię, że jest nieżyciowy. Przecież funkcjonuje we wszystkich gospodarkach rynkowych, które znam. Chcę tylko pokazać, że nie jest jedyny. Warto przyjrzeć się wszystkim systemom, zrozumieć, że żadne uniwersalne prawo nie narzuca systemu rezerw częściowych. Aby ten system funkcjonował, konieczne są interwencje z zewnątrz; System ma wady, jest niestabilny. Tę niestabilność likwiduje ubezpieczenie ze strony banku centralnego; bank centralny jest pożyczkodawcą ostatniej instancji. Niewłaściwe bodźce… Tak jest, wcale tego nie zmyślam. Niewłaściwe bodźce… gdybyście chcieli zainwestować w innego rodzaju firmie inwestycyjnej, u kogoś, kto inwestuje w imieniu klienta, ten ktoś będzie się chwalił, jak dobrze inwestuje pieniądze. Banki komercyjne jednak wcale o tym nie mówią. Klienci o to nie dbają, ze względu na ubezpieczenie. Banki będą raczej mówić o łatwym dostępie do pieniędzy przez bankomaty i bankowość internetową, o niskich opłatach… Nawet się nie zająkną: „Pożyczamy wasze pieniądze i robimy to bardzo odpowiedzialnie”. Wiadomo też, że w systemie rezerw częściowych rozbudowany system kreowania pieniędzy, zwłaszcza depozyty w rachunkach bieżących, jest w rękach banków prywatnych, a nie centralnej władzy bankowej. Teraz pewnie zastanawiacie się, czy są inne możliwości. Nie faworyzuję żadnej, pokażę tylko, że nie jesteśmy zdani na jeden system. Alternatywą jest pierwotny sposób. Czyli system rezerw stuprocentowych. System… rezerw… stuprocentowych. Jest tym, na co wskazuje nazwa. Bank musi… jeśli ktoś wpłaci rezerwy, gotówkę, banknoty Rezerwy Federalnej, na rachunek depozytowy a vista, to bank musi te pieniądze tam trzymać. Rysuję bank, tutaj… Tutaj mam bank… i wpłacam 3$. 3$, trzy banknoty Rezerwy Federalnej… Trzy banknoty Rezerwy Federalnej. I powiem, że… chcę je mieć na żądanie. Móc w dowolnym momencie iść do banku i wycofać pieniądze. Ale wtedy bank musi trzymać wszystkie rezerwy tutaj. Powiecie - jak więc udziela kredytów itp.? Chcąc udzielać kredytów, bank mówi: „Nie musicie mieć wszystkich pieniędzy na żądanie, na żądanie niech będzie tylko część, może ten banknot dolarowy, a resztę pieniędzy my, bank, pożyczymy od was”. To nie jest dziwne. Gdy uzyskujecie świadectwo depozytowe w banku, gdy składacie depozyt - bank robi właśnie to. Pożycza pieniądze od was. Mówi to jasno. Nie twierdzi, że pieniądze będą na życzenie. To depozyt terminowy. „Dajecie nam te pieniądze i możecie je wypłacić za pół roku, za rok, dwa lata itp. Zwykle im dłuższy okres, im dłużej blokujecie pieniądze w banku, tym wyższy będzie procent. Bank powie: „To jest na żądanie… To jest na żądanie, na rachunku bieżącym, a tę część pożyczycie nam, to jest depozyt terminowy. Depozyt terminowy. I wtedy bank może pożyczać te pieniądze klientom. Może pożyczać te rezerwy. Ten proces nie zwiększy podaży pieniędzy; ta kwota może zostać pożyczona komu innemu, może trafi do innego banku, może na rachunek bieżący. Pieniądze zostają złożone tutaj, na rachunku bieżącym. Powiecie: „Jak w systemie rezerw częściowych”. W systemie jest 5$. Różnica jest taka, że teraz nikt nie może używać tego, co jest tutaj, jako pieniędzy. Nie będziecie mogli wystawiać czeków na te pieniądze. Możecie wystawiać czeki na te pieniądze. Czek wystawiony na 1$ ma pokrycie w tej rezerwie, więc nie kreujecie nowych pieniędzy. Jedyne rezerwy tutaj, które mogą działać jako pieniądze lub być pokryciem dla czeków, to te pierwsze 3$. Pierwsze trzy dolary. Zaletą tego systemu, choć ma też wady… Główna wada jest taka, że bank nie zarobi na rachunkach bieżących, więc pewnie będzie musiał pobierać wyższe opłaty od klientów. Powie: „Pilnuję waszych pieniędzy, chowam je w skarbcu, daję wam do nich dostęp poprzez czeki, bankomaty, więc pobiorę od was więcej, za pilnowanie pieniędzy. Banki w systemie rezerw częściowych mówią: „Będziemy wam świadczyć usługi za znacznie mniej, a nawet za darmo, przy dużym depozycie. Przetrzymamy wasze pieniądze, będą dostępne poprzez bankomaty, damy wam kartę do bankomatu i inne takie rzeczy. A bank może to zrobić, bo pożycza znaczącą część waszych pieniędzy na procent. Tak zarabia. Tutaj widać to jeszcze wyraźniej. Bank mówi: „Tu świadczymy wam usługę, trzymamy wasze pieniądze, są na żądanie, macie do nich dostęp, a tu wy świadczycie usługę nam, pożyczacie nam pieniądze, a my pożyczymy je klientom na wyższy procent i zarobimy na tym. Oczywiście gdybyśmy mieli przejść na taki system, nie kreowano by aż tylu pieniędzy, a nawet żadnych, poprzez proces kredytowania. Zatem bank centralny czy inna władza monetarna w kraju musi dodrukować więcej pieniędzy, by były dostępne, by pomagały działać gospodarce. To wcale nie jest nowy pomysł, taka właśnie była bankowość do połowy XIV wieku. Weneccy bankierzy pierwsi zastosowali system rezerwy częściowej. Kilka wiodących banków stosowało system rezerw stuprocentowych aż do początku XIX w. W 1939 r., gdy Wielki Kryzys się przeciągał, bardzo poważni ekonomiści zaproponowali powrót do systemu rezerw stuprocentowych. Określili nawet, jak to zrobić. Powiedzieli, że nie spowodowałoby to wielu zakłóceń w gospodarce. Chociaż ryzyko jest zawsze, bo gdy wdrażamy nowy system nie wiemy, jak to wpłynie na gospodarkę. Ich propozycja była fascynująca. Czytając ją, lepiej zrozumiecie, jak działa system pieniężny. Napisali ją ekonomiści z głównego nurtu. Wpiszcie w Google „Program Reformy Pieniężnej”. Program… reformy… pieniężnej. Napisano go w 1939 r., to też wpiszcie. W Wikipedii jest pełny tekst programu reformy. Kiedy został opublikowany, poparła go większość ekonomistów głównego nurtu. Zalecali powrót do systemu rezerw stuprocentowych.