Dołączanie krzyża Keynesowskiego do krzywej IS

Mam nadzieję, że poprzednio oswoiliście się z myślą o tym, jak realne stopy procentowe mogą wpływać na zaplanowane inwestycje. Widzieliśmy, że gdy realne stopy procentowe się podnoszą, to zaplanowane inwestycje spadają. A gdy realne stopy procentowe spadają, to zaplanowane inwestycje rosną. W tym odcinku wyjdziemy od tego intuicyjnego wniosku i zastosujemy go do krzyża keynesowskiego. Pomyślimy, jak realne stopy procentowe wpłyną na zaplanowane wydatki i co to zmieni w modelu takim jak krzyż keynesowski. Jak to wpłynie na realny PKB w równowadze. Dla przypomnienia narysujmy krzyż keynesowski, a raczej jego część. Na tej osi mamy wydatki. Wydatki… A na tej osi będzie dochód. Wiemy już z wielu odcinków, że gospodarka jest w równowadze, gdy dochód jest równy… gdy dochód globalny jest równy globalnym wydatkom realnym… Okrężny przepływ PKB. Narysuję linię, w której wszystkich punktach Y jest równe wydatkom. Tak jest na linii nachylonej pod kątem 45 stopni. To nasze wydatki. W tym punkcie powinny mieć tę samą wartość, co nasz dochód globalny. To jedna część krzyża keynesowskiego. Druga dotyczy zaplanowanych wydatków. Zobaczymy, gdzie te krzywe się przetną. Jaka będzie równowaga dla wykresu zaplanowanych wydatków. Zapiszę… Wcześniej pisałem po prostu „zaplanowane”. Pisałem to słowo. Zaplanowane wydatki. Możemy to też zapisać skrótem, o, tak. I to jest równe globalnej konsumpcji. A globalną konsumpcję możemy zapisać jako funkcję dochodu rozporządzalnego. Y minus T to dochód rozporządzalny. Dochód globalny minus globalne podatki. Niech to będzie jasne: nie mówię „C razy Y minus T”. C jest funkcją Y minus T. Jeśli podacie mi Y – T, to ja wyliczę wam C. Dla potrzeb tej analizy krzyża keynesowskiego (i tak się robi na zajęciach ze wstępu do ekonomii) zakładamy, że funkcja konsumpcji jest liniowa. Zakładamy, że nasza funkcja… C jako funkcja dochodu rozporządzalnego… Wygląda to tak: konsumpcja autonomiczna plus krańcowa skłonność do konsumpcji razy dochód globalny minus podatki. To wszystko jest mnożenie. Mnożymy wszystkie wyrazy przez C1. Mówimy, że C jest funkcją Y minus T. To tylko część zaplanowanych wydatków. Powyżej mamy zaplanowane inwestycje. Mówimy o sytuacji zaplanowanej. Wiemy, że zaplanowane inwestycje… wcześniej uznawaliśmy je za stałą, ale teraz wiemy, że mogą być funkcją realnych stóp procentowych. Oprócz tego mamy wydatki rządowe i eksport netto. Zatem możemy wykreślić linię dla danej realnej stopy procentowej. Funkcja konsumpcji to prosta o nachyleniu dodatnim, przecinająca oś pionową w którymś miejscu tutaj. Punkt przecięcia powyżej zera. Dla danej stopy procentowej, to wszystko będą stałe. Nasze zaplanowane wydatki będą wyglądały tak. Mogą wyglądać mniej więcej tak. To jest YP. Nazwijmy to YP1. To YP uzyskamy, kiedy wybierzemy… zapiszę… przepiszę to wszystko. Mamy konsumpcję, która jest funkcją Y minus T, plus poziom zaplanowanych inwestycji… powiedzmy przy stopie procentowej r1, czyli przy danej stopie procentowej, plus wydatki rządowe, plus eksport netto. Widzimy… Przeprowadzaliśmy już analizę z krzyżem keynesowskim. To jest poziom równowagi PKB. Tu, na wykresie zaplanowanych wydatków, dochód jest równy wydatkom. Produkcja jest równa wydatkom. Mamy równowagę. Nie przejadamy zapasów w niezaplanowany sposób, nie tworzymy też nadmiernych zapasów ponad to, co zaplanowaliśmy. Teraz rozważę, co się stanie, jeśli stopy procentowe… jeśli stopy procentowe wzrosną od r1 do r2. Co się stanie, jeśli stopy procentowe wzrosną od r1 do r2. A zwłaszcza, załóżmy, że r2… Mamy tu zaplanowane inwestycje przy r2 i założymy, że r2 jest mniejsze od r1. Powiemy więc, co się stanie, gdy stopy procentowe spadną. Już wiemy. Kiedy stopy procentowe spadają, to rosną zaplanowane inwestycje. Ceteris paribus, jeśli to przesunie się w górę… jeśli przejdzie od r… jeśli realna stopa procentowa spadnie, to wartość całego tego wyrażenia wzrośnie. Będzie zatem wzrost. Wykres zaplanowanych wydatków przesunie się w górę. Przy dowolnym poziomie dochodów. Może to wyglądać jakoś tak. Będzie to wyglądało tak. Ta delta tutaj… zaznaczę to tu. Ta odległość będzie zmianą zaplanowanych inwestycji. Poszła w górę, bo stopy procentowe spadły. Widzieliśmy to poprzednio. Osiągnęliśmy nowy poziom; widzimy, że gdy to się podniesie, to inwestycje też. Ponieważ realna stopa procentowa spadła, osiągamy nowy punkt równowagi. Ten punkt równowagi jest przy wyższym poziomie PKB czy dochodu. Z poprzednich filmów wiemy, że ta odległość wynosi tyle samo, co nasz mnożnik pomnożony przez wartość wzrostu. Wartość wzrostu to zmiana w zaplanowanych inwestycjach. Teraz mnożymy to przez mnożnik. A nasz mnożnik – to 1 przez krańcową skłonność do oszczędzania, albo 1 przez 1 minus krańcowa skłonność do konsumpcji. A krańcowa skłonność do konsumpcji… założymy, że będzie stała. To konieczne do sporządzenia wykresu. To ten element. To jest równe naszemu C1. Ale główny temat, to, co najważniejsze w drodze do modelu ISLM, to spostrzeżenie: Gdy realne stopy procentowe rosną, to zaplanowane inwestycje spadają. A kiedy stopy procentowe spadają, co widzieliśmy w tym przykładzie… Zapiszę to. Y, zaplanowane wydatki 2, przy C jako funkcji Y minus T plus… nowa zaplanowana inwestycja przy niższej stopie procentowej, plus G plus eksport netto. To jest nasze Y2, zaplanowane wydatki. Widzieliśmy: kiedy realne stopy procentowe spadły, to zaplanowane wydatki… Gdy realne stopy procentowe spadły, to zaplanowane inwestycje wzrosły. Więc… 0:07:27.164,1193:02:47.295 całkowite zaplanowane wydatki też. Mamy tu kolejny stosunek, analogiczny do tego. Bo, zmieniając to, przesuwamy tę krzywą. Efekt mnożnika widać na naszej produkcji w równowadze. Ważny wniosek: jeśli realne stopy procentowe idą w górę, to nie tylko zaplanowane inwestycje spadają. Cała krzywa przesuwa się w dół. I powoduje to też spadek realnego PKB w stanie równowagi. Obniża się o pewien mnożnik, określający, jak bardzo spada to. Gdy realne stopy procentowe spadają, to zaplanowane inwestycje, wyjaśniałem to poprzednio, rosną. A to sprawia… to wszystko zrobiliśmy w tym odcinku. Ta krzywa przesunie się w górę. A wtedy nasz PKB równowagi wyniesie wartość tej zmiany razy mnożnik. Zatem PKB w stanie równowagi pójdzie w górę. Jest więc bardzo podobny stosunek w sensie tego, jak zmieniają się wartości. Możemy to przedstawić na wykresie. Ekonomiści słyną z tego, że nie zawsze zaznaczają zmienną niezależną tam, gdzie byśmy chcieli. Wykreślamy krzywą… jak się przekonamy, krzywą IS, czyli oszczędności i inwestycji (investment savings). Wrócę do tego. Zaznaczamy realne stopy procentowe na osi pionowej, a realny PKB będzie tutaj. Spójrzmy na ten stosunek przy wysokiej realnej stopie procentowej. Realny PKB będzie niski. A przy niskiej realnej stopie procentowej PKB będzie wysoki. Wydatki wzrosną, wystąpi efekt mnożnika. I produkcja w stanie równowagi wzrośnie. Niskie stopy procentowe, wysoki realny PKB… i mamy odpowiadającą temu krzywą. Jeśli chcecie odnieść realny PKB do realnych stóp procentowych, uzyskacie taką krzywą. Nazywa się ją krzywą IS. IS to skrót od inwestycji i oszczędności. Bardziej skupiamy się na części „I”. Jak w tej analizie. Na podstawie tego i poprzedniego odcinka możemy powiedzieć, że ta relacja wynika z wpływu realnej stopy procentowej na inwestycje. Przy wysokich realnych stopach macie mało inwestycji. I również uszczuplacie PKB. A gdy obniżycie stopy procentowe, to inwestycji będzie znacznie więcej, jak widzieliśmy ostatnio. A PKB powiększy się o ten mnożnik.