Matisse, Czerwona pracownia

Od czasów Manet'a (a także Degas, Monet'a i Cezanne'a) artyści zaczęli eksperymentować z przestrzenią, podważając zasady obowiązujące w malarstwie od ok. 1425 roku. Złudzenie przestrzeni było dla nich defektem, który odbierał dziełu spójność. Wcześniejsi malarze awangardy pokazali jednak, że zupełnie pozbycie się tej iluzji jest prawie niemożliwe. Odbiorcy dzieł sztuki przyzwyczaili się bowiem do trójwymiarowej przestrzeni i automatycznie doszukują się jej gdy tylko mają okazję. Pozbycie się głębi było dla Matisse'a wyzwaniem. Jego eksperyment z dekonstrukcją głębi miał trzy etapy.

Czerwony jest często uważany za najbardziej agresywny z kolorów. Ma w sobie mnóstwo siły, której Matisse właśnie potrzebował. To płótno było częścią serii, istnieją bowiem inne podobne obrazy, na przykład Różowa pracownia. To płótno dotyczyło jednak czegoś zupełnie innego niż pozostałe. Użycie czerwonego było próbą znalezienia koloru, który jest wystarczająco mocny aby oparł się tworzeniu głębi. Czerwony nałożono na płaskie płótno, mimo to nie pozostał on tam w formie samego koloru. Czerwień stała się ścianami i wyposażeniem obecnego na obrazie pokoju. Głębia wygrała, a próba Matisse'a została udaremniona.

This triumph of illusion is due in part to the linear perspective that defines the table, chairs, and the walls and floor of the studio. But look! Matisse has constructed some of the worst linear perspective ever seen. Receding lines should converge, but look at the chair on the lower right. The lines widen as they go back. And look to rear left corner of the room. The corner is defined by the edge of the pink canvas but above that painting, the line that must define the corner is missing! Matisse is literally dismantling the perspective of the room but it makes no difference, we still see the room as an inhabitable space. Illusion still triumphs.

Ciężko to zobaczyć na reprodukcji, ale patrząc osobiście na obraz w MoMA wyraźnie widać, że jasne linie, tworzące na obrazie różne kształty, tak naprawdę nie są namalowane na czerwieni. Są puste. Innymi słowy, białe linie to po prostu płótno widoczne pod spodem. Matisse nałożył czerwień tak, aby niepomalowane miejsca na płótnie utworzyły białe linie. Jest to BARDZO WAŻNY aspekt analizy tego dzieła. Pamiętajmy o nim. Białe linie tak naprawdę wyłaniają się spod czerwieni. Są pod spodem. Czerwień jest nałożona na białe płótno.

Okay, now pay attention. Matisse has realized that illusion is almost certain to triumph no matter how aggressively he tries to undermine it. We, as the audience, will see space if given the slightest opportunity. So if we see illusion at such a basic level, what hope does Matisse have of destroying it? In fact, his reserve line are his really brilliant solution. The chairs, the dresser, the clock, each object, or figure in The Red Studio is constructed out of the canvas below. At the same time, the ground which supports those figures, is constructed out of a plane of red that is physically above the canvas. What Matisse has done then is reverse the figure ground relationship. He has made the figure out of the ground (the canvas) and made the ground out of the figure (the red paint on top). When seen in person, the recognition of this does finally destroy illusion, Matisse triumphs! Yeah!

Autorami eseju są dr Beth Harris i dr Steven Zucker.