If you're seeing this message, it means we're having trouble loading external resources on our website.

Jeżeli jesteś za filtrem sieci web, prosimy, upewnij się, że domeny *.kastatic.org i *.kasandbox.org są odblokowane.

Główna zawartość

Rzeżączka — patofizjologia, diagnostyka, leczenie i zapobieganie — film z polskimi napisami

Odwiedź nas na (http://www.khanacademy.org/science/healthcare-and-medicine) aby dowiedzieć się więcej o zdrowiu i medycynie. Te filmy nie stanowią porady medycznej i pełnią jedynie funkcję informacyjną. Filmy te nie mają na celu zastąpienia profesjonalnej porady medycznej, diagnozy lub leczenia. Zawsze zasięgnij porady personelu medycznego w razie jakichkolwiek pytań związanych z Twoim stanem zdrowia. Nigdy nie lekceważ profesjonalnej porady medycznej lub nie zwlekaj z jej zasięgnięciem pod wpływem żadnych przeczytanych w Khan Academy treści, lub obejrzanych tu filmów. Polskie napisy: fundacja Edukacja dla Przyszłości, dzięki wsparciu Fundacji HASCO-LEK i Fundacji Akamai. Stworzone przez: Raja Narayan.

Chcesz dołączyć do dyskusji?

Na razie brak głosów w dyskusji
Rozumiesz angielski? Kliknij tutaj, aby zobaczyć więcej dyskusji na angielskiej wersji strony Khan Academy.

Transkrypcja filmu video

Rzeżączka wywoływana jest przez bakterię zwaną dwoinką rzeżączki - Neisseria gonorrhoeae. To dość długa nazwa, więc często używa się też określenia "gonokok", gdzie "gono" pochodzi z pełnej nazwy, a "kok" z łacińskiego "coccus" oznaczającego kulkę. Gonokoki mają dość charakterystyczny kształt, bo występują w postaci dwóch kulek, które poruszają się w parze, co za chwilę zobaczymy, bo chciałbym pokazać jak wyglądają. Spójrzmy teraz na okolicę ciała, która zazwyczaj ulega zakażeniu rzeżączką, a więc cewce moczowej, w tym przypadku żeńskiej, która prowadzi do pęcherza moczowego. Tutaj z kolei jest pochwa, prowadząca przez szyjkę do jamy macicy. A tutaj odbyt, prowadzący do odbytnicy. Na tym schemacie wytłumaczę patofizjologię rzeżączki. Patofizjologię czyli to, w jaki sposób gonokoki wywołują objawy chorobowe. Zaczyna się od tego, że gonokoki dostają się do pochwy, skąd wnikają w jej ściany, a także do szyjki macicy. Przyjrzyjmy się bliżej jak dokładnie się to dzieje. Na tym rysunku widzimy w powiększeniu szyjkę macicy oraz ściany pochwy, która do niej prowadzi. Wiemy już, że gonokoki dostają się do pochwy i wędrują stamtąd w górę. Umożliwiają im to specjalne wypustki obecne na powierzchni bakterii. Jedną z nich nazywamy pilą. A w liczbie pojedynczej pila, w liczbie mnogiej pile. Pile umożliwiają dwoinkom rzeżączki przyczepienie się do ściany pochwy. Jak widzisz, pochwa pokryta jest warstwą komórek nabłonkowych. Jak widzisz, pochwa pokryta jest warstwą komórek nabłonkowych. Pila działa jak kotwica. Przyczepia się coraz wyżej w kierunku szyjki macicy umożliwiając bakterii przesuwanie się w głąb. umożliwiając bakterii przesuwanie się w głąb. Posuwa się coraz wyżej, ale pamiętaj, że mamy jeszcze układ odpornościowy. który stara się zapobiec tej wędrówce do wnętrza organizmu. Narysowałem tu białą krwinkę. Białe krwinki wyszukują gonokoki i je połykają. Wiele z tych bakterii, wiele spośród gonokoków wiele spośród gonokoków wyląduje we wnętrzu białych krwinek. wyląduje we wnętrzu białych krwinek. Zostawmy na razie pile i przyjrzyjmy się innej właściwości gonokoków. i przyjrzyjmy się innej właściwości gonokoków. Zawsze kiedy komórka odpornościowa połyka bakterię Zawsze kiedy komórka odpornościowa połyka bakterię stara się zbadać znajdujące się na niej białka, stara się zbadać znajdujące się na niej białka, żeby można było wyprodukować przeciwko niej przeciwciała, których można użyć później w razie, gdyby ta bakteria zaatakowała nas ponownie. Zjawisko zapamiętywania patogenu przez układ odpornościowy, ułatwiające zwalczenie go w przyszłości nazywamy pamięcią immunologiczną. nazywamy pamięcią immunologiczną. Pamięcią immunologiczną. Ciekawą cechą dwoinki rzeżączki jest to, że nie ważne jak bardzo nasz organizm się stara, nie jest w stanie wytworzyć przeciwko niej pamięci immunologicznej. Powodem jest to, że gdy białe krwinki starają się pochłonąć gonokoki, przyczepiają się do nich przy pomocy tych oto receptorów. To receptory Opa, O-P-A. Receptory Opa. To właśnie od nich rozpoczyna się proces rozwoju pamięci immunologicznej. Powodem, dla którego nie działa to w przypadku rzeżączki jest to białko. Powiedzmy, że będzie miało ono kształt trójkąta. To białko Opa. Przyłącza się ono do tych receptorów i uniemożliwia w ten sposób ich działanie. Dlatego za każdym razem, kiedy zarażamy się rzeżączką nasz organizm walczy z nią tak, jakby to było coś zupełnie nowego. Znamy już niektóre triki, których używa dwoinka rzeżączki, a co my mamy przeciwko niej, jak możemy ją zdiagnozować? Zwykle pierwszą rzeczą jest wykonanie wymazu i sprawdzenie, co zainfekowało naszego pacjenta. Gdy przyjrzymy się temu wymazowi bliżej, zauważmy charakterystyczne pasma komórek pochodzących z śluzówki pochwy, może być widoczny śluz. Ale nie widzimy tego, co zobaczyć byśmy chcieli czyli ślady gonokoków. W tym celu trzeba wziąć ten pobrany materiał i wykonać rozmaz na szkiełku, po czym możemy go dopiero obejrzeć w powiększeniu, pod mikroskopem. po czym możemy go dopiero obejrzeć w powiększeniu, pod mikroskopem. Żeby ułatwić analizę barwimy go jeszcze metodą Grama. Barwienie Grama jest bardzo pomocne w rozpoznaniu drobnoustroju, z którym mamy do czynienia. Po spojrzeniu pod mikroskop moglibyśmy zobaczyć to. To komórka polimorfojądrowa, To komórka polimorfojądrowa, znana szerzej jako neutrofil. W tym rozmazie mamy trzy takie neutrofile. Jak widać, ten pochłonął tonę gonokoków. Jak widać, ten pochłonął tonę gonokoków. jest ich w nim bardzo wiele. Sposób wybarwienia gonokoków wskazuje na to, że są one bakteriami Gram-ujemnymi, ziarenkowcami Gram-ujemnymi, co znaczy, że po barwieniu bakterie te przyjmują barwę czerwoną, dlatego że nie zatrzymują jednego z używanych w nim barwników. A ziarenkowce, bo mają kształt kuleczek. "Koki" - od łacińskiego "coccus", czyli kula. Dodatkowo nie występują one pojedynczo, tylko w parach. Dlatego określamy je jako dwoinki Gram-ujemne. Dlatego określamy je jako dwoinki Gram-ujemne. To charakterystyczna cecha Neisserii gonorrhoeae. To charakterystyczna cecha Neisserii gonorrhoeae. I zazwyczaj, zaobserwowanie jej wystarcza do postawienia rozpoznania rzeżączki, zwłaszcza wraz z objawami klinicznymi pacjenta. Jednak kolejnym krokiem, który możemy wykonać Jednak kolejnym krokiem, który możemy wykonać jest pobranie wymazu i przeniesienie go na taką szalkę Petriego. i przeniesienie go na taką szalkę Petriego. Pobieramy materiał od naszego pacjenta i przenosimy go na szalkę, Pobieramy materiał od naszego pacjenta i przenosimy go na szalkę, gdzie pozwalamy jej rosnąć przez kilka dni. gdzie pozwalamy jej rosnąć przez kilka dni. I dzieje się to. Oto szalka Petreigo, na której udało nam się wyhodować bakterie. Nazywamy to posiewem. Wyhodowaliśmy materiał pobrany od pacjenta. I to co tu widzimy to kolonie dwoinki rzeżączki. Te bąbelki to kolonie bakteryjne. Mamy do dyspozycji całe mnóstwo różnych podłoży bakterii które możemy hodować w różnorodnych warunkach. To tutaj jest stworzone specjalnie do hodowli dwoinki rzeżączki i nazywamy je podłożem Thayera-Martina. Oznacza to, że jeśli coś rośnie na podłożu Thayera-Martina to jest wysoce prawdopodobnym, że są to gonokoki. Gdy potwierdzimy już diagnozę rzeżączki, czym ją leczymy? W leczeniu rzeżączki wykorzystujemy antybiotyki. W leczeniu rzeżączki wykorzystujemy antybiotyki. Wykonując hodowlę bakteryjną możemy sprawdzić, które z nich zadziałają u naszego pacjenta. Mamy tu zatem jakiś antybiotyk. Nazwiemy go antybiotykiem numer jeden. I jakiś antybiotyk numer dwa. Jak widać na tej szalce po użyciu antybiotyku numer jeden gonokoki w ogóle nie chcą rosnąć, czyli są one wrażliwe na ten antybiotyk. Z kolei antybiotyk numer dwa nie radzi sobie aż tak dobrze, bo nadal widzimy tu sporo tych pęcherzyków, a więc sporo gonokoków. Zatem jednym ze sposobów na walkę z rzeżączką jest identyfikacja leku, który zadziała u naszego pacjenta najlepiej przy pomocy posiewu. A co z profilaktyką? Co robić, by nie zarazić nikogo rzeżączką? Gonokoki żyją przede wszystkim w organizmie ludzkim, więc najbardziej skuteczną strategią, podobnie jak przy innych zakażeniach, jest zapobieganie transmisji. A najważniejszą drogą transmisji rzeżączki jest seks. A najważniejszą drogą transmisji rzeżączki jest seks. W tym seks waginalny, analny, a nawet oralny. Żeby zapobiec zakażeniu przez seks waginalny czy analny należy ograniczyć bezpośredni kontakt jaki ma miejsce w czasie stosunku. Najlepszym sposobem na to są prezerwatywy. Są one przydatne także podczas stosunków oralnych, podobnie jak koferdamy (rodzaj chusteczki lateksowej). podobnie jak koferdamy (rodzaj chusteczki lateksowej). I w końcu, rzeżączka może przenosić się również z zarażonej matki na dziecko w czasie porodu. W tym przypadku zapobieganie zakażeniu dziecka polega na leczeniu matki przy pomocy antybiotyków. Ze względu na to, że dwoinka rzeżączki żyje przede wszystkim w organizmie człowieka, zapobieganie jej rozprzestrzenianiu się to krok w kierunku pozbycia się jej z powierzchni Ziemi. to krok w kierunku pozbycia się jej z powierzchni Ziemi.